Dans le port de Valpó

Als we Valparaíso binnenrijden in het warme avondlicht lijkt de stad een uitbundig schilderspalet. Allerlei tinten geel, rood, blauw, paars, roze, groen liggen als verfspetters tegen de cerros. Elk huis heeft zijn eigen kleur, en het lijkt haast wel of elk huis ook zijn eigen muurschildering heeft. Ascensor El Peral brengt ons naar de top van Cerro Alegre, waar onze AirBnB zich bevindt. Het blijkt een citroengeel-mintgroen geverfd Pippi Langkoushuis te zijn, met een frivole veranda, een tuin met palmbomen, een enorme marmeren badkamer en allerlei ooit statige kamers met abrikooskleurige wanden en roze plafonds. En met een enorme raampartij aan de achterzijde, waardoor we een onbelemmerd zicht hebben op de heuvels en de haven. Huisbewaarder Daniel vertelt dat we zo'n beetje de laatste gasten van het seizoen zijn; de tweede week van maart beginnen de colleges hier weer, en dan worden de kamers verhuurd aan studenten. Wat een mazzelaars! Onze eerste avond in Valparaíso is meteen bingo: we hoeven alleen maar met ons bordje op schoot voor de open ramen te gaan zitten en de dag langzaam te zien overgaan in de nacht.....

Via AirBnB komen we in contact met Elsa, die ons een ochtend meeneemt naar de cerro waar zij woont, Bellavista. Niet de meest populaire wijk, maar wel een interessante. Een van de 3 schrijvershuizen van dichter/politicus/Nobelprijswinnaar Pablo Neruda staat in deze wijk, en je kunt er dwalen door het Museo del Cielo Abierto (het Open Hemel Museum): 20 door kunstenaars gemaakte graffitywerken, naast alle murals van anonieme verbeelders. Maar vooral bijzonder is de inzet van de inwoners van deze cerro. Ze hebben zich verbonden en zijn hun eigen wijk tot een fijne 'communidad' te maken, waar ze zelf de touwtjes in handen hebben en niet het corrupte stadsbestuur. Elsa is een van hen. Ze is als klein meisje met haar ouders naar Duitsland gevlucht voor de dictatuur en als jonge zelfbewuste vrouw teruggekomen. Ze vertelt ons persoonlijke verhalen over deze buurt van haar jeugd, over de scheidslijn die de junta nog steeds door de Chileense samenleving trekt, over de positie van vrouwen, over de tol van het toerisme. Maar ook over de nieuwe energie van de wijkbewoners en over hun plannen voor de toekomst. We eindigen bij een van haar vriendinnen, kunstenaar Jamie, die lekkere hapjes en ijsthee voor ons heeft klaar staan. 

Hoe zou Neruda hier hebben rondgelopen? Sommige oudjes hier hebben hem nog meegemaakt. 'Een groot dichter, maar ook een saloncommunist', zegt Elsa kritisch. 'Hij leefde als een bon-vivant, met dure feestjes, veel drank en kostbare spullen. ' Elsa is een aanhanger van een andere Chileense Nobelprijswinnaar, Gabriela Mistral. De grootste, volgens haar. En van Violeta Parra natuurlijk. We snappen het wel, als we Neruda's huis bezoeken. Niet eens groot, maar wel uitbundig, vol bijzondere voorwerpen en verzamelingen uit de hele wereld. Het inspirerende kraaiennest van een groot denker, die, hoe idealistisch ook, tegelijk onbegrijpelijke keuzes maakte. De 17e eeuwse landkaart van Goeree-Overflakkee in zijn huis (hij was bezeten van oude zeekaarten) verwijst naar een van die drama's: zijn eerste huwelijk met een Nederlandse vrouw, met wie hij zijn enige kind kreeg, een meisje met een waterhoofd. Hij verliet moeder en kind om nooit meer iets van zich te laten horen.

We struinen veel door de cerros van Valpo (zoals de inwoners hun stad noemen), door de kronkelige straatjes, over onverwachte trappen of met een van de 16 antieke ascensors. Er gaan steeds 2 wagons tegelijk: een omhoog, een omlaag. Er is geen dienstregeling: als het gewicht in beide wagons ongeveer gelijk is (bij maximaal 10 personen per bak) ratelen de tandwielen.

Valparaíso is een ideale zwerfstad: rafelig, vergane glorie, levenslustig, broeierig, inspirerend, creatief, onconventioneel. Een oude havenstad, vol verhalen, als in een nummer van Jacques Brel (die we trouwens ook tegenkomen op een van de vele muurschilderingen). Met regelmatig een aardschok, óók tijdens ons verblijf (wij sliepen er trouwens dwars doorheen, maar de gasten in de andere AirBnB-kamer besloten de volgende ochtend toch maar om terug naar Brazilië te gaan). 

Een stad met fijne restaurantjes in oude winkelpanden, zoals Vinilo, waar -als er geen jazzmuzikanten optreden- oude elpees worden gedraaid en we pastel de choclo geserveerd krijgen, met een fles oude carmenère. Een stad met erg lekkere ijsjes ook, al vonden we de smaak 'geroosterd meel' iets te melig....

En een stad waar men het niet zo nauw neemt met de regels. Ook de kleine stadsbusjes rijden naar eigen goeddunken. Ze stoppen overal waar je je hand maar opsteekt. Vlak voor, vlak na, maar ook bij een halte. En rijden daarvoor zelfs taxi's klem, want hun klanten gaan voor. Ze stoppen zelfs om even een krantje te kopen. Die wordt ook gewoon tijdens het rijden gelezen door de oude hippie-chauffeur die ons na 3 dagen naar de busterminal brengt voor onze reis naar La Serena, onze volgende bestemming.